MAMBO SABA(7) YANAYOONGEZA UHATARISHI WA SARATANI YA TEZI DEMU KWA WANAUME.

Saratani ya tezi dume ni saratani ambayo inayoathiri kiungo kidogo cha uzazi wa mwanaume kiitwacho tezi dume, tezi hii hupatikana maeneo ya chini ya kibofu lakini kwa juu ya puru (rectum). Tezi dume inasaidia katika kutengeneza kimiminika kinachotumika kusafirishia shahawa wakati kutoa shawaha nje.

Saratani ya tezi inashika nafasi ya pili duniani miongoni mwa saratani zote zinazoathiri sana wanaume huku ikishika nafasi ya kwanza kuathiri na kusababisha vifo kwa wanaume nchini Tanzania.  Saratani hii huibuka taratibu taratibu kiasi cha kwamba watu wengi hupoteza maisha hata kabla ya kugundulika. Mambo ambayo yameonekana kuwa hatarishi kwa saratani hii ni pamoja na 

1.Umri 

-Wanaume wote wapo kwenye nafasi ya kupata saratani hii lakini nafasi ya kupata tatizo hili huongezeka kadiri ya umri unavyoongezeka. Tafiti nyingi zimeonesha kuwa watu wengi kuanzi umri wa miaka 50 wamekuwa wakiathiriwa na ugonjwa huu huku wachache sana na sana wakiwa chini ya miaka 50 kipindi wanagundulika na saratani hii.

2. Asili ya mtu(Chimbuko) 

-Wanaume wenye asili ya weusi wamekuwa wakiathiriwa zaidi na saratani hii kuliko wanaume wa jamii nyingine yoyote lakini pia wanaume hawa weusi wamekuwa wakipoteza maisha zaidi kutokana na saratani ya tezi dume kuliko wanaume wa jamii zingine

3. Historia ya saratani kwenye familia

-Mwanaume ambaye ana ndugu wa kiume katika familia kama vile baba au kaka ambaye ana saratani hii au amewahi kupata saratani hii basi ana nafasi kubwa sana kwa baadae kuathiriwa nayo

-Pia mwanume ambaye dada yake ana historia ya saratani ya matiti anaweza kupatwa na tatizo hili.

-Imeonekana kuwa kuna uhusiano wa saratani ya tezi dume pamoja na vinasaba(mambo ya urithi)

4. Ulaji usio sahihi

-Ulaji wa mafuta sana hasa yanayotokana na vyanzo vya wanyama pamoja na kutokula mboga za majani na matunda ( vyakula vyenye madini ya kutosha na vitamini) huchangia kujengeka kwa saratani hii.

5. Uvutaji wa sigara

-Matumizi ya sigara yamekuwa makubwa sana miongoni mwa wanaume kati ya umri 24-65 huku saratani hii ya tezi dume ikionekana kuathiri zaidi wanaume ambao ni wavuta sigara kuliko ambao hawavuti sigara.

6. Unene

-Hiki ni moja ya kitu kinachochangia kutokea kwa saratani ya tezi dume miongoni mwa wanaume kutoka kwenye tafiti mbalimbali zilizoweza kufanyika na wataalamu wa afya

7. Kutofanya mazoezi

-Tafiti tofauti tofauti zimeweza kutoa taarifa kuwa watu wengi ambao wamekuwa wakifanya mazoezi mepesi hadi ya wastani wameonekana kuwa na uwezekano mdogo mno wa kupata saratan hii.

Saratani ya tezi dume ni moja ya saratani ambayo inatakiwa kutiiliwa maanani miongoni mwa wanaume wengi sana kwa kuzingatia kuwa ni saratani ambayo unaweza kuifanyia uchunguzi wa mapema kabla haijafika mbali na kupata tiba ya mapema. Muda ni sasa onana na daktari kwa uchunguz zaidi.